N.B. – This was published in the April 24-30, 2009 issue of Pinoy Weekly, the full text of which may also be retrieved from http://www.pinoyweekly.org/cms/2009/04/wikang-ingles-bilang-desperadong-diskurso.

Kakaibang ebolusyon ng wika ang nangyayari ngayon.

Ang isang buhay na wika (tulad ng Filipino at Ingles) ay may mga salitang maaaring magkaroon ng iba’t ibang kahulugan, depende sa lugar na kinaroroonan mo o sa konteksto ng paggamit ng mga ito.

Ang “pagyao” ng isang kaibigan, halimbawa, ay maaaring pagkamatay (kung taga-Maynila ka) o simpleng pag-alis lang (kung taga-karatig na lugar ka).

Sa konteksto ng nalalapit na eleksiyon, ang “pagtakbo” ng isang kandidato ay hindi literal ang kahulugan. Nakikipag-unahan man siya sa iba pang katunggali, ibang finish line ang pinag-uusapan sa puntong ito.

Siyempre, marami pang terminong hindi dapat literal ang interpretasyon. Puwedeng kang “apak-apakan” ng mayaman mong kaaway kahit na mas matangkad ka sa kanya. Posibleng buhay ka pa rin kahit na “sinasagasaan” ng mga nasa kapangyarihan ang iyong interes.

Ang hindi-literal na pag-apak sa dignidad at pagsagasa sa interes ay makikita sa kasalukuyang paggamit ng wikang Ingles ng mga nasa kapangyarihan.

Natatandaan mo pa ba ang panlalait na ginawa ng isang fashion designer sa ilang empleyado ng Duty Free noong Marso 13? Hiningan daw siya ng ID para malaman kung siya nga ang may-ari ng kanyang walang-pirmang credit card. Sinigawan niya hindi lang ang kawawang kahera kundi pati ang superbisor at manager. Kuhang kuha sa CCTV na lumuhod ang kahera para humingi ng tawad. Humingi naman ng paumanhin ang nasabing fashion designer makalipas ang ilang araw. Ayon sa kanyang abogado, creative outburst lang daw ang ginawa ng kanyang kliyente. Ganoon naman daw kasi ang aktitud ng mga alagad ng sining katulad ng fashion designer.

Ano kaya ang “mapanlikha” sa biglaang panlalait at paninigaw ng fashion designer? Dapat ba nating ipagpasalamat ang kanyang hindi paghawak ng kutsilyo o baril para ipakita ang kanyang galit? Normal ba para sa mga diumanong alagad ng sining na magkaroon ng ganitong aktitud? Marami akong kaibigang alagad ng sining pero kahit kailan ay hindi ko nabalitaan ang ganyang pagtrato sa kapwa, lalo na sa masa. Sa katunayan, mas nagiging makabuluhan pa nga ang kanilang sining dahil sa mahusay na pakikitungo sa iba’t ibang klase ng tao.

Naalala ko ang paggamit ng terminong “creative outburst” nang mapansin kong iba na pala ang kahulugan ng rape at marginalized ngayon.

Aaminin kong hindi ko pa nababasa ang buong 71-pahinang desisyon ng Court of Appeals (CA) noong Abril 23 na nagpawalang-sala kay Lance Corporal Daniel Smith sa panggagahasa kay Nicole. Pero kung totoo ang mga nabasa ko sa Internet, lumalabas na ang nangyari noong Nobyembre 1, 2005 – batay sa desisyon ng CA – ay hindi rape kundi “spontaneous, unplanned romantic episode.” Para sa mga taong sinubaybayan ang kaso at pansamantalang inalagaan si Nicole, mahirap paniwalaang may elemento ng romansa sa pagitan nina Smith at Nicole batay sa testimoniya ng mga saksi at iba pang ebidensiya. Tandaan nating hinatulang nagkasala noon si Smith sa Makati Regional Trial Court noong Disyembre 4, 2006 hindi lang dahil sa naunang testimoniya ni Nicole kundi dahil sa bigat ng pisikal na ebidensiya laban kay Smith.

Bunga ng misteryo sa likod ng bagong sinumpaang salaysay ni Nicole noong Marso 12 na hindi na niya sigurado kung nagahasa nga siya – gayundin ang imbestigasyong ipinapagawa ng Supreme Court sa CA dahil sa hindi-awtorisadong pagpapalabas ng isang draft ruling na pumapabor kay Smith – lalo pang nakadagdag sa kolektibong galit ng mamamayan ang biglaang pag-alis ni Smith isang araw pagkatapos ibaba ng CA ang desisyon nito.

Hindi man intensiyon ng CA Special 11th Division, binago ng tatlong babaeng hukom ang kahulugan ng gahasa. Binigyan na nila ito ng romantikong dimensyon, lalo na kung nakainom ang babae at wala siyang lakas at sariling katinuan para labanan ang pagyurak sa kanyang dignidad. Sa pagpirma sa desisyong nagpapawalang-sala kay Smith, ibinalik nila nang isang siglo ang pakikibaka para sa karapatan ng kababaihan. Lumalabas na may karapatan ang isang lalaki (lalo na’t kung Amerikanong sundalo) na puwersahin ang isang babaeng sa tingin niya’y nagpapakita ng motibo. Dito sa Pilipinas, pumapabor na ang batas para sa manggagahasa (basta’t siguraduhin lang na lasing ang babae)!

Ibang klaseng “panggagahasa” naman ang mapapansin sa napipintong pag-upo sa Kamara de Representante ng isang kamag-anak ng mga Arroyo at isang heneral na kinilalang berdugo dahil sa pagkakasangkot sa maraming kaso ng pagpatay sa mga aktibista. Nagdesisyon ang Korte Suprema noong Abril 21 na kailangang punuin ang 55 upuan para sa party-list groups ng Kamara de Representante para magkaroon ang mga sektor na “marginalized” na magkaroon ng kinatawan sa nasabing kapulungan.

Totoo namang magandang balita para sa marami ang pagkaaroon ng ilan pang kinatawan mula sa sektor ng mahihirap, partikular sa hanay ng manggagawa, kababaihan at kabataan. Pero kasama na ba sa marginalized na sektor ang naturingang berdugo at isa pang Arroyo? Kaninong interes ang kanilang nais protektahan? Simple lang naman ang ibig sabihin ng salitang marginalized: Ito ay ang pagkakalagay sa mababang antas.

Nasaan kaya ang mababang antas na kinabibilangan ng notoryus na heneral at ng kamag-anak ng mga Arroyo? Lumalabas na may bago nang kahulugan ang salitang marginalized: Kahit na sinong maaaring sang-ayunan ng mga nasa kapangyarihan.

Ibang ebolusyon ang nakikita natin sa wika, lalo na sa Ingles na wika ng mga nakatataas. Masasabing repleksiyon ito ng kahinaan sa pangangatwiran dahil malinaw na hindi panig sa kanila ang mga datos.

Sa larangan ng diskurso, ang tanging paraan para manalo ang isang desperado ay mag-imbento ng sariling bokabularyo.

Para makipag-ugnayan sa awtor, pumunta sa www.dannyarao.com.