N.B. – A University of the Philippines (UP) student who was writing a paper on the Philippine Collegian (UP’s student publication where I was news editor in the late 1980s) emailed these questions to me last September 20. At that time, I was in the Philippines for a speaking engagement, among many other commitments, so I wasn’t able to answer immediately. Allow me to share with you the reply I sent last September 22, immediately upon arriving in Korea.
Ano po ang kahulugan ng wika para sa isang manunulat?
Sa pangkalahatan, kailangan ang wika para sa epektibong komunikasyon. Sa konteksto ng pagsusulat, ang wikang ginagamit ay dapat na naiintindihan ng mambabasa. Bagama’t walang masama sa pag-aaral ng dayuhang wika tulad ng Ingles, kailangang tandaang ginagamit lang ang huli kung ang nais na kausapin ay mga dayuhan o ang mga Pilipinong nabibilang sa mataas na antas ng lipunan.
Para sa isang manunulat, ang pagpili ng wika ay hindi batay sa kung saan siya komportable kundi kung ano ang wikang kayang maintindihan ng target na mambabasa. Tungkulin ng manunulat na pag-aralang mabuti ang wikang ginagamit ng mambabasa para mas maintindihan siya. Sa madaling salita, kailangang may pagsasaalang-alang ang manunulat sa pangangailangan ng mambabasa.
Ano po ang masasabi niyo sa paggamit ng dalawang wika sa Kule (kolokyal na tawag sa Philippine Collegian)? Bakit dalawang wika po ang ginagamit?
Noong panahon namin, gumagamit kami ng dalawang wika para makaabot sa iba’t ibang klase ng estudyante sa UP (i.e., mayayaman at mahihirap, pati na rin mga aktibista’t mga walang pakialam). Pero sinusubukan naming gawing Filipino ang halos lahat ng mga artikulo, lalo na sa lathalain at kultura para makatulong sa mga mambabasa na maging matatas sa wikang Filipino.
Mayroon po bang pagkakaiba sa wikang ginagamit noong nagsusulat kayo at sa kasalukuyan? ano po ang mga iyon?
Mas kolokyal ang gamit ng mga wikang Ingles at Filipino ngayon kumpara noon at gumagamit na rin ng gay lingo. Bagama’t gumagamit din kami ng katatawanan hindi lang sa Philippine Comedian (isyung lampoon ng Kule) at sa seksyong Eksenang Peyups (na sa aming termino nagsimula noong huling bahagi ng dekada 80), bihirang-bihira ang mga balbal na salita. Hindi nakakatulong ang kasalukuyang paggamit ng Filipino sa pagpapataas ng diskurso sa sariling wika.
Ano po ang kahahantungan ng wika sa Kule?
Marami pang dapat matutuhan ang mga patnugot at manunulat ng Kule hinggil sa tamang paggamit ng wika, maging Ingles o Filipino. Hindi lang ito usapin ng balarila’t ortograpiya. Kailangan ding isaalang-alang ang pangangailangan at sensibilidad ng mga mambabasa, lalo na sa paggamit ng gay lingo at ang iba pang mga kolokyal na paggamit sa wika.
Sa mga anong pagkakataon lang po ba nararapat gamitin ang mga salitang balbal, at kailan hindi? At may masama po bang naidudulot ang paggamit ng mga balbal na salita sa intelektwalisasyon ng wikang Filipino?
Salamat po.
Sagot: Walang masama sa salitang kolokyal o balbal basta’t may dalawang salik na natutupad. Una, nasa konteksto at tamang pakahulugan ang paggamit ng mga salita. Ikalawa, sensitibo ka sa pangangailangan at kagustuhan ng iyong kausap. Kung kaibigan mo’t kaedad ang kausap, puwedeng gumamit ng mga salitang balbal. Sa konteksto ng isang publikasyon, kailangan ng ibayong pag-iingat sa paggamit ng salitang balbal dahil baka hindi seryosohin ng mambabasa ang mensahe. Kung satiriko ang diskurso, halimbawa, may kaunting espasyo para sa mga balbal na salita.