N.B. – This was published in the March 6-12, 2009 issue of Pinoy Weekly, the full text of which may also be retrieved from http://www.pinoyweekly.org/cms/2009/03/epekto-ng-pagsasabatas-ng-karapatan-sa-pagsagot.
Ang panukalang Right of Reply na inaprubahan sa Senado at kasalukuyang pinag-aaralan sa Kamara de Representante ay umani ng napakaraming batikos mula sa mga mamamahayag.
Ano kaya ang konteksto ng pagtutol sa Senate Bill No. 2150 at House Bill No. 3306 na ang awtor ay sina Sen. Aquilino Pimentel at Rep. Monico Puentevella? Para sa isang ordinaryong mamamayang hindi masyadong naiintindihan ang nilalaman ng panukalang batas, maaari niyang isiping umaayon sa kanyang interes ang pagkakaroon ng isang Right of Reply Law.
Sino nga ba naman ang ayaw sa pagbibigay ng pantay na espasyo o airtime para sagutin ang anumang paratang sa kanya? Hindi ba’t magandang oportunidad ito para sa sinumang binatikos para puwersahin ang isang organisasyong pang-midya na isapubliko ang kanyang sagot (Sec. 2 ng SB 2150)? Hindi ba’t lalong mas mainam na hindi maaaring baguhin ang sagot mo ng organisasyong pang-midya, maliban na lang kung libelous ang iyong pahayag (Sec. 6 ng SB 2150)?
Kung nagtatrabaho ka sa midya, malalaman mong imposibleng ipatupad ito lalo na sa sitwasyong ang isang isyu ay maraming sangkot na partido.
Kung ang isang artikulo’y bumatikos sa isang institusyong maraming opisyal (lalo na sa gobyernong napakalaki ng burukrasya!) at lahat sila’y tinamaan ng naiulat na kritisismo, paano na lang makapagbibigay ng pantay na espasyo sa lahat sa kanila? Mauubos, at baka nga kukulangin pa, ang buong isyu ng isang publikasyong print at online o programa sa telebisyon at radyo para lang bigyan ng diumanong karapatan ang lahat na maisapubliko ang kanilang sagot.
At paano na lang ang kung sa pagsagot ng mga opisyal na ito’y may binatikos sila’t gusto ring sagutin ang mga paratang? Malinaw na magiging walang katapusang debate ang mangyayari sa midya at hindi mabibigyan ng sapat na atensiyon ang iba pang isyung kinakaharap ng Pilipinas.
Nang naimbitahan ako sa Senado noong 2005, ipinaliwanag ko na ang tinuran ko noong editorial nightmare sa pagpapatupad ng isang Right of Reply Law. Ang pagtutol ng maraming mamamahayag at organisasyong pang-midya noong panahong iyon ay nagtulak sa Senado para huwag ipasa ang panukalang batas na ito. Akala ko noo’y magiging wakas na ito ng isyu, pero nakakagulat ang mga pinakahuling pangyayari dahil naging mabilis ang pag-apruba ng Senado at tila may sapat nang numero para ipasa ito sa Kamara.
Sa bandang huli, nais ng mga nasa kapangyarihan na huwag iulat ng midya ang mga kontrobersiyang maaaring umani ng batikos mula sa iba’t ibang partido. Sa halip na maging kritikal, ineengganyo ang midya na iulat lang ang mga ”positibo.” Sa pamamagitan kasi sa pag-iwas sa mga ”negatibo” (sa pamantayan ng mga nasa kapangyarihan), hindi na kakailanganin pa ang pagbibigay ng pantay na espasyo at airtime sa sinumang tao o institusyon.
Madaling sabihin ng mga pulitikong tulad nina Pimentel at Puentevella na isinasaalang-alang nila ang kapakanan ng mga taong binabatikos ng midya o biktima ng iresponsableng pamamahayag. Tanggap namang maraming pagkukulang ang midya at may mga pagkakataong nakasasama ang kanilang pag-uulat dahil sa maling datos at pagsusuri sa mga nangyayari sa lipunan.
Pero anong klaseng solusyon sa seryosong problema sa midya ang inihahapag sa kasalukuyan? Kailangang tandaang ang anumang pagsasabatas ng isang karapatan ay maaaring sumikil dito sa huling pagsusuri.
Sa isang lipunang malinaw na walang pagkakapantay-pantay sa usapin ng yaman at kapangyarihan, lalong mawawalan ng boses ang ordinaryong mamamayan kung ang mga nasa kapangyarihan ay gagawa ng mga mapanlikhang paraan para maging laman ng mga balita.
Kailangang tandaang magkakaroon ng eleksiyon sa 2010 at ito ang panahong kailangang pag-usapan ang mahahalagang isyu. Ang anumang malalim na pagtalakay sa mga ito ay maaaring magresulta sa pagbatikos sa ilang indibiwal at grupo. Kung may Right of Reply Law, posibleng iiwasan ng mga organisasyong pang-midya ang pag-uulat ng mga ito para hindi masaklaw ng puwersadong pagbibigay ng pantay na espasyo’t airtime sa mga binatikos sa ulat.
Hindi ba’t napakasaya ng sitwasyong mananahimik na ang midya sa pagbabatikos? Sino kaya ang makikinabang kung sakaling mangyari ang sitwasyong ito, salamat sa Right of Reply Law? Ngayon, alam mo na kung bakit minamadali ang pagsasabatas nito.
Para makipag-ugnayan sa awtor, pumunta sa www.dannyarao.com.